Hoogbegaafdheid is een begrip dat vaak vragen oproept: Wat houdt het eigenlijk in om hoogbegaafd te zijn? En wanneer ben je dat precies? Er worden verschillende intelligentieniveaus onderscheiden zoals verstandelijke beperking, zwakbegaafd, gemiddelde intelligentie en hoogbegaafd. Als je wil weten of jij zelf hoogbegaafd bent dan moet je een erkende IQ test doen. De totale score vertelt dan of jij hoogbegaafd bent of niet.
IQ van 130 of hoger
We spreken over hoogbegaafdheid wanneer je bij het maken van deze IQ test een score weet te realiseren van 130 of hoger. In Nederland gaat dit om 430.000 mensen. Dit is 2.5 % van de Nederlandse bevolking. Hoogbegaafdheid wordt onderverdeeld in de begrippen meerbegaafd en uitzonderlijk begaafd. Vanaf 130 tot 145 spreken we van meer begaafd en bij een score van 145 of hoger spreken we van uitzonderlijke begaafdheid. Er zijn zelfs mensen die een score weten te behalen van 160. Dit mag je wel bestempelen als exceptioneel begaafd. Een voorbeeld is Leonardo da Vinci die een IQ score had van 180. Een andere grootheid Albert Einstein had een IQ score van 160.
Kenmerken hoogbegaafd
Toch is hoogbegaafdheid meer dan alleen maar een hoge score op een IQ test en (cognitieve) intelligentie. Hoogbegaafdheid verwijst ook naar een breed scala aan kenmerken en eigenschappen zoals creativiteit, probleemoplossend vermogen en een intensieve en snelle manier van denken. Hoewel IQ-tests een nuttig instrument kunnen zijn om hoogbegaafdheid te meten, is het belangrijk op te merken dat intelligentie complex en veelzijdig is, en dat het slechts een deel van het verhaal vertelt.
Mensen die hoogbegaafd zijn kun je vaak herkennen aan de hand van de volgende kenmerken:
- Ze beschikken over veel creativiteit.
- Je kunt ze herkennen aan het grote scala aan interesses die ze hebben.
- Ze beschikken over een groot doorzettingsvermogen.
- Ze hebben een uitstekende fijne motoriek.
- Uitstekende en opvallende sociale vaardigheden.
- Een heel goed geheugen.
- Ze hebben vaak een hoog energieniveau.
- Het vermogen om snel verbanden te kunnen leggen.
- Een grote behoefte aan autonomie.
- Ze hebben vaak een grote fantasie.
Negatieve aspecten van hoogbegaafd zijn
Wellicht zal je denken dat het vooral leuk is om hoogbegaafd te zijn. Echter heeft hoogbegaafdheid zijn ook een aantal negatieve aspecten. Mensen die hoogbegaafd zijn hebben regelmatig faalangst, last van perfectionisme, zijn snel verveeld en hebben moeite om aansluiting te vinden met anderen. Voornamelijk onder kinderen is dit vaak een uitdaging. Hoogbegaafde kinderen bijvoorbeeld gaan soms onderpresteren op school uit verveling of omdat ze niet afwijkend willen zijn aan leeftijdsgenoten.
Copingstrategieën voor hoogbegaafde mensen
Hoogbegaafdheid brengt inderdaad unieke uitdagingen met zich mee, en het begrijpen van deze kenmerken kan cruciaal zijn voor zelfacceptatie en het vinden van geschikte omgevingen om te floreren. Hier zijn enkele strategieën die kunnen helpen bij het omgaan met de intensiteit en snelheid van denken:
- Zelfbewustzijn en zelfzorg: Het is belangrijk om je bewust te zijn van je eigen behoeften en grenzen. Dit kan betekenen dat je regelmatig pauzes neemt om te decompresseren, tijd alleen doorbrengt om je gedachten te ordenen, en activiteiten kiest die je energie geven in plaats van uitputten.
- Emotionele regulatie: Werk aan technieken om je emoties te beheren, zoals mindfulness, ademhalingsoefeningen en het identificeren van triggers die je overprikkelen. Het helpt ook om te leren onderscheid te maken tussen je eigen emoties en die van anderen.
- Zoek gelijkgestemden: Het vinden van gelijkgestemden en ondersteunende gemeenschappen kan een enorm verschil maken. Dit kunnen mensen zijn die je tempo kunnen bijhouden en je begrijpen zonder dat je alles hoeft uit te leggen.
- Communicatie: Leer effectief te communiceren over je behoeften en ervaringen met anderen, vooral in omgevingen waarin je tempo verschilt van dat van anderen. Het kan helpen om anderen bewust te maken van je manier van denken en te onderhandelen over manieren om effectiever samen te werken.
- Zoek uitdagende omgevingen: Zoek naar omgevingen waarin je wordt uitgedaagd en gestimuleerd om op je eigen tempo te werken. Dit kan betekenen dat je op zoek gaat naar banen of projecten die je intellectueel uitdagen en waarin je autonomie hebt.
- Leer jezelf te accepteren: Hoogbegaafdheid kan soms gepaard gaan met gevoelens van anders zijn of niet begrepen worden. Werk aan zelfacceptatie en erkenning van je eigen unieke kenmerken en talenten.
Het begrijpen van hoogbegaafdheid en het omgaan met de uitdagingen die het met zich meebrengt, is een continu proces. Het kan nuttig zijn om professionele begeleiding te zoeken van een therapeut of coach die ervaring heeft met hoogbegaafdheid en je kan helpen bij het ontwikkelen van effectieve copingstrategieën.