Het onderwerp autisme roept bij veel mensen vragen op. Een van de vragen die regelmatig gesteld wordt, is: is autisme erfelijk? Daarnaast wordt autisme vaak in verband gebracht met intelligentie. In dit artikel gaan we op zoek naar antwoorden op de vraag hoe erfelijkheid een rol speelt bij autisme en hoe autisme zich verhoudt tot intelligentie.
Wat is autisme?
Autisme is een ontwikkelingsstoornis die invloed heeft op sociale interactie, communicatie en informatieverwerking. De hersenen van iemand met autisme verwerken de informatie die dagelijks binnenkomt op een andere manier dan de hersenen van mensen zonder autisme.
De kenmerken en intensiteit verschillen sterk per individu. Autisme kent vele gezichten en komt bij iedereen op een andere manier tot uiting. De officiële naam voor autisme is autismespectrumstoornis (ASS) volgens de DMS 5.
Mensen met autisme hebben vaak moeite in het contact met anderen. Zo kunnen ze problemen ervaren met het maken van oogcontact en het herkennen van sociale signalen. Ook vertonen veel mensen met autisme herhalend gedrag en hebben ze een sterke behoefte aan vaste gewoonten. Daarnaast beschikken sommigen juist over een sterke focus of bijzondere talenten op een specifiek gebied.
Tot slot zijn mensen met autisme vaak gevoeliger voor prikkels zoals temperatuur, pijn, reuk, smaak en licht. Bij mensen zonder autisme wordt informatie uit de zintuigen grotendeels automatisch gefilterd, maar bij mensen met autisme gebeurt dit minder. Dit leidt sneller tot overprikkeling. Ruim 1 procent van de Nederlanders heeft een vorm van autisme.
Erfelijke component bij autisme
Wetenschappelijk onderzoek toont steeds meer aan dat autisme een sterke genetische basis heeft. Uit studies bij tweelingen blijkt dat de kans dat beide kinderen autisme ontwikkelen veel groter is bij eeneiige tweelingen dan bij twee-eiige tweelingen. Dit wijst erop dat genen een belangrijke rol spelen.
Autisme wordt voor ongeveer 80% erfelijk bepaald. Dat maakt genetische factoren een van de belangrijkste verklaringen voor het ontstaan van autisme. Toch spelen ook omgevingsfactoren een rol. Hiermee worden de omstandigheden tijdens de zwangerschap, leefstijl en ervaringen in de vroege jeugd bedoeld.
Autisme erfelijk: inzicht en steun voor ouders
De vraag of autisme erfelijk is, speelt in veel gezinnen. Ouders willen vaak begrijpen waar autisme vandaan komt. Wanneer duidelijk wordt dat erfelijkheid een belangrijke rol speelt, voelen veel ouders zich minder schuldig en gaan ze minder twijfelen aan hun manier van opvoeden.
Het is belangrijk om te weten dat autisme niet wordt veroorzaakt door iets wat ouders hebben gedaan of juist hebben nagelaten. Het gaat grotendeels om genetische factoren en om een andere manier van informatieverwerking in de hersenen. Dat betekent dat kinderen met autisme de wereld op hun eigen, unieke manier waarnemen en verwerken.
Dit besef kan ouders helpen om met meer begrip en acceptatie naar hun kind te kijken. Het maakt het ook makkelijker om de juiste ondersteuning te zoeken die aansluit bij de behoeften van het kind. Vroege signalering en passende begeleiding kunnen namelijk een groot verschil maken in het welzijn en de ontwikkeling van een kind – en daarmee ook in het dagelijks leven van het hele gezin.
Genetische link tussen autisme en intelligentie
Actuele studies laten zien dat bepaalde genetische combinaties zowel bijdragen aan autisme als aan een hogere intelligentie. Dit zou een verklaring kunnen zijn waarom sommige families zowel kenmerken van hoogbegaafdheid als van autisme laten zien.
Hoewel dit interessante inzichten biedt, is het belangrijk te benadrukken dat erfelijkheid slechts de kans vergroot op bepaalde eigenschappen. Het bepaalt nooit volledig hoe iemand zich ontwikkelt.
Conclusie
Autisme is voor een groot deel erfelijk, maar er is nooit één enkele oorzaak. Het gaat om een combinatie van genetische aanleg en omgevingsfactoren. Erfelijkheid geeft een verhoogde kans, maar geen vaststaand resultaat.
Daarnaast is de relatie tussen autisme en intelligentie veelzijdig: binnen het spectrum zijn zowel mensen met een verstandelijke beperking als mensen die uitblinken door bijzondere talenten of een hoog intelligentieniveau.